U kent meer Grieks dan u denkt - Deel 6 (slot): Basiliek

U kent meer Grieks dan u denkt

Deel 6 (slot): Basiliek

Het woord ‘basiliek’ gebruiken wij om een bepaald soort kerkgebouw aan te geven. Zowel in Nederland als daarbuiten zijn bekende namen te noemen: Kathedrale Basiliek St. Bavo te Haarlem, De Pius X Basiliek te Lourdes, de Sacré-Coeur in Parijs, de St. Pieter in Rome, e.v.a.

Het Griekse woord basilikos is een bijvoegelijk naamwoord van basileus = koning, en betekent: koninklijk, of: van de koning.
Lang geleden was er in Athene reeds een zuilenhal (een stoa), waarin koninklijke ambtenaren zitting hadden voor de rechtspraak. Het woord stoa is terug te vinden in Handelingen 17, waar gesproeken wordt over de Stoicijnse wijsgeren. Dit zijn aanhangers van Zeno van Citium (332-262 v. Chr.) die in de stoa te Athene zijn school stichtte.
Het was een langwerpig, doosvormig gebouw met zalen erin. Die hal noemde men ‘stoa basilikè’, d.w.z. koninklijke zuilenhal, later afgekort tot basilikè. Het koningschap was weliswaar toen al afgeschaft, maar in de ambtstitel van die rechters en in die hal bleef nog de herinnering aan de koning of het koningschap bewaard.
De Romeinen namen het woord over en noemden ieder openbaar langwerpig gebouw met zalen een basilica. Er waren diverse bouwtypen, maar het gemeenschappelijk kenmerk was de grote zaal.
Aan het eind van die grote zaal bevond zich meestal een halfronde uitbouw (apsis) afgedekt door een halfrond koepeldak. Deze apsis vormde in feite een soort podium. De basilica werd voor verschillende doeleinden gebruikt, zoals rechtzittingen, markten, beurzen, en uiteraard was het ook de gewone ontmoetings- en converseer- plaats van het volk. De rechters en/of de markt-meesters zaten dan natuurlijk in de apsis.

AMEN 40 - p11 - Basiliek Maastricht- ... Later gingen de christenen kerken bouwen in de trant van de basilica’s en zo is het woord basiliek ook in gebruik gekomen voor de kerken met een apsis. En u kunt het wel raden: in die apsis kwam het spreekgestoelte te staan voor de bisschop. In die tijd sprak de kerkleider niet zoals nu staande, maar zittende op/in een zetel/stoel. Die stoel heette kathedra (ook een Gr. woord).

Naarmate de kerken zich uitbreidden, kwamen er meer kerkgebouwen. Maar niet alle gemeenten hadden voldoende geld voor zulke basilieken en ook kwam er een hiërarchische kerkregering, dus niet iedere kerk kreeg een eigen bisschop met zetel. Een bisschopszetel stond slechts in de hoofdkerk van het ambtsgebied. Die kerk heette daarom de kathedrale kerk, kortweg de kathedraal.

Basileia

Het woord ‘basileia’ is eveneens afkomstig van basileus en betekent allereerst koningschap, verder koninkrijk, en ook nog koninklijke waardigheid, koninklijke macht.

In Mattheüs 24:13-14 zegt de Here Jezus:

“Maar wie volhardt tot het einde, die zal behouden worden. En dit evangelie van het Koninkrijk zal in de gehele wereld gepredikt worden tot een getuigenis voor alle volken, en dan zal het einde gekomen zijn.”

‘Evangelie’ is afkomstig van een bekend Grieks woord ‘eu-aggelia’.
“Eu’ (spreek uit: ui) = goed (We kwamen dat al tegen in ‘eudokia’, zie Amen nr 36, pag. 11). ‘Aggelia’ (spreek uit: angelia, ng = zachte nk, zoals in de Engelse woorden anger en angry) = boodschap (vgl. aggelos = bode, engel).
Het gaat dus om de goede boodschap van het Koninkrijk (basileia), waarin alles “goed zal gaan”, een onwankelbaar koninkrijk (Hebr. 12:28), waar gerechtigheid woont (2 Petr. 3:13), waar de vruchten van de Geest zijn: liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing (Gal. 5:22). Wat een groot verschil met de wereld van nu!

In Handelingen 1:6 vertaalt de NBG het woord ‘basileia’ met koningschap:

“Here, herstelt Gij in deze tijd het koningschap voor Israël?”

Het koningschap valt Israël toe als het Koninkrijk wordt opgericht. Israël zal dan wereldheerschappij hebben onder supervisie van de koning der Joden, de Here Jezus Christus, en de wereld met (geestelijke) vruchten vervullen (vgl. Jes. 27:6).
Dan zullen die prachtige beloften werkelijkheid worden, zoals uitgesproken door Jesaja en Habakuk:

De aarde zal vol worden van de kennis van des HEREN heerlijkheid, gelijk de wateren de bodem der zee bedekken…

Gegevens over basiliek ontleend aan Prof. Dr. A. Sizoo, ‘Ook U spreekt Grieks en Latijn’, Boeketreeks nr. 27, Uitg. Kok Kampen

Duizenden lezers gingen u voor. Ondersteun AMEN. Word ook abonnee!

Nieuw in de Morgenroodreeks

De Morgenroodboekjes komen uit in de Morgenroodreeks: een serie Bijbelstudieboekjes die sinds 1960 wordt uitgegeven. De in deze reeks verschenen boekjes zijn handzaam en praktisch en helpen je verder om de Bijbel beter te leren kennen.

De sabbat

Onder christenen leven soms de volgende vragen: Is de zondag de sabbat van nu? Is het de bedoeling dat christenen de sabbat - van vrijdagavond tot zaterdagavond - vieren?

De Bijbel geeft de nodige informatie over de sabbat, die zich als zevende dag onderscheidt van de voorgaande zes door rust. Het is een dag aan de Heere toegewijd. Paulus schrijft dat deze dag voor het lichaam van Christus geen aanleiding mag zijn om elkaar te veroordelen "inzake eten of drinken, of op het punt van een feestdag, een nieuwe maan of de sabbatten" (Kol. 2:16).

De sabbat verwijst ook naar de grote toekomstige sabbat in Gods plan; geen periode van vierentwintig uur, maar één van duizend jaar. Israël en de volkeren mogen dan leven in vrede en rust.

Ook als e-book verkrijgbaar!

Meer info & bestellen 'De sabbat'

Uit het hart

In korte stukjes beschrijft de auteur - meestal naar aanleiding van een bepaalde ervaring, een nieuwsberichtje of zo maar wat gemijmer - kernachtig hoe we als gelovigen in een steeds veranderende wereld kunnen standhouden. Daarbij schiet hij niet in de verdediging, maar legt hij de link juist naar hoe je er ook mee om kunt gaan; vanuit het geloof namelijk en vanuit de rijkdom die we in Christus hebben ontvangen. Zo wordt onze blik van het aardse afgewend en gericht op het hemelse, of eigenlijk: de Hemelse Vader.

Ook als e-book verkrijgbaar!

Meer info & bestellen 'Uit het hart'

Schatten uit Gods Woord - 4

De serie Schatten uit Gods Woord bevat boeken waarin allerlei Bijbelse onderwerpen worden behandeld. Deze onderwerpen kun je zien als schatten die je opgraaft vanuit Gods Woord. David zegt: "De woorden van de HEERE zijn reine woorden, als zilver gelouterd in een aarden smeltkroes, gezuiverd zevenmaal" (Ps. 12:7). Hij schrijft dit om daarmee de betrouwbaarheid van Gods woorden te onderstrepen. Zij staan wat dat betreft lijnrecht tegenover de woorden die trouweloze mensen spreken (zie vs. 2-5). Wat God zegt in Zijn Woord kun je zonder meer aannemen; Hij is immers Zelf de waarheid! Daarom is het zo de moeite waard om de Bijbel te lezen, te overdenken en te leren begrijpen. Daar word je wijs van!

Dit vierde deel bevat 22 hoofdstukken over even zoveel onderwerpen. 

Spreuken 3:13-15 zegt:
"Welzalig is de mens die wijsheid vindt,
de mens die inzicht verkrijgt, want
- haar opbrengst is beter dan de opbrengst van zilver en
- haar inkomen beter dan bewerkt goud,
- zij is kostbaarder dan robijnen.
Al jouw wensen zijn met haar niet te vergelijken".

Meer info & bestellen 'Schatten uit Gods Woord - 4'