De gezonde leer

De gezonde leer

Alles wat God openbaart in Zijn Woord is zonder meer gezond. Betekent dat dus, dat het begrip 'gezonde leer' wijst op de gehele bijbelse leer?

Inleiding

Tegenover de vele dwaalleren, valse leren en misleidingen wordt door gelovigen en uitleggers veelal de 'gezonde leer' van de Bijbel gesteld. Op zich is dat een goede en voor-de-hand-liggende gedachte. Immers, dat wat van God komt, kan niet anders dan gezond zijn! En zo is het natuurlijk ook. Toch een vraag in dit verband: De gehele bijbelse leer is gezond. Heeft het begrip 'gezonde leer' betrekking op de gehele bijbelse leer of op een onderdeel van wat de Bijbel leert? Zo ja, wat houdt het dan precies in? Antwoord op deze vragen vinden we vanzelfsprekend in... de Bijbel zelf.
We vinden de uitdrukking overigens alleen in het Nieuwe Testament.

Gezond

Het Griekse woord voor 'gezond' is terug te vinden in ons woord 'hygiëne'. Als iets hygiënisch is, geeft dat aan dat de kans op ziekte, besmetting en dergelijke klein is. Is in het Nederlands hygiëne de voorwaarde om gezond te blijven, in het Grieks is het vooral de gezondheid zelf die door dit woordje wordt aangegeven.
Het wordt dan ook onder meer gebruikt met betrekking tot het lichamelijk welzijn.
Zo komen we het voor de eerste maal tegen in Mattheüs 12:13, waar de Here Jezus (op de sabbat) de verschrompelde hand van een man geneest. Hij zei: "Strek uw hand uit. En hij strekte haar uit en zij werd weder gezond gelijk de andere".
Op deze concrete wijze vinden we het in het bijzonder in de eerste boeken van het Nieuwe Testament terug. (zie hiervoor ook Matt.15:31; Mar.3:5; 5:34; Luc.6:10; 7:10; 15:27; Joh.5:4, 6, 9, 11, 14, 15; 7:23; Hand.4:10; 3 Joh.2).

Enige uitzondering in de Evangeliën is Lucas 5:31, 32, waar de Here Jezus zegt: "Zij, die gezond zijn, hebben geen geneesheer nodig, maar zij, die ziek zijn. Ik ben niet gekomen om rechtvaardigen te roepen, maar zondaars, tot bekering." De Heer vergelijkt hier het rechtvaardig-zijn met gezondheid en het niet-rechtvaardig-zijn met ziekte. Tegelijkertijd noemt Hij de Farizeeën en schriftgeleerden "rechtvaardigen" (tussen aanhalingstekens).

Lichaam van Christus

In het lijstje met Nieuwtestamentische teksten waar 'gezond' wordt genoemd, zie kader, ziet u dat de apostel Paulus dit het meest gebruikt. Zonder uitzondering gaat het daarbij om de overdrachtelijke betekenis van gezondheid. Daar tegenover staan de schrijvers van de Evangeliën die het op één keer na over de lichamelijke gezondheid hebben. Op zich natuurlijk een opmerkelijk verschil dat ons - wanneer wij enigszins op de hoogte zijn van de gezonde leer - ook weer niet te veel zou moeten verbazen! Immers, de ene groep van apostelen beschrijft de boodschap van het zichtbare werk van God op aarde, dat verband houdt met de vestiging van het Koninkrijk op aarde, terwijl de apostel Paulus Gods verborgen plan openbaart in zijn brieven.
Dit verborgen plan van God omhelst het verborgen Lichaam van Christus. Verborgen in dubbele zin: Het was een verborgenheid voor de schrijvers van het Oude Testament (en voor de meeste van het Nieuwe Testament!) én het is verborgen omdat het Lichaam niet als volk aan te wijzen is. De gelovigen in deze tijd zijn in Christus' Lichaam onzichtbaar verbonden en dat door kerk- en gemeentemuren heen. Daar waar gelovigen deze onzichtbare eenheid (zie bijv. Efe. 4:3-5) zichtbaar maken, ontstaat scheiding!

Onder gelovigen komt ziekte in geestelijk opzicht voor. Door verkeerde prediking is er sprake van kwaadaardige woekering van cellen. Ook in Paulus' tijd al. In 2 Timotheüs 2:16, 17a zegt hij: "Maar vermijd de onheilige en holle klanken; want zij zullen de goddeloosheid nog verder drijven, en hun woord zal voortwoekeren als de kanker".
Als voorbeeld noemt Paulus vervolgens een tweetal namen van mensen die wel iets predikten wat in de Bijbel staat (de opstanding), maar dat op onze tijd toepasten, waarin deze opstanding nog niet zou plaatsvinden! Gevolg: ongezondheid in het geloof.
Misschien niet altijd zo extreem, maar wordt er in onze tijd ook niet veel gepredikt wat wel in de Bijbel staat, maar totaal niet van toepassing is op onze tijd?
Het Lichaam van Christus zal in zijn praktische wandel gezond blijken te zijn wanneer de leden van dat Lichaam zich houden aan de gezonde leer. Of in ieder geval de bereidheid daartoe hebben.

De gezonde leer

Zoals de Here vele zieken genas, gezond maakte en hen er vervolgens ook bij bepaalt gezond te blijven door te zeggen "zondig niet meer..." (Joh. 5:14), zo maakt de Here ook nu, maar dan op geestelijke wijze, vele zieken gezond, door hen te roepen vanuit de verziekte toestand van zonde en schuld. Uit deze duisternis plaatst Hij de gelovige in Zijn Lichaam en bepaalt ons er vervolgens bij gezond te blijven. Hoe? Door ons bekend te maken met de gezonde leer, die gezonde woorden en een gezonde prediking inhoudt. Allemaal uitdrukkingen die we alleen in Paulus' brieven terugvinden. We mogen ons uitstrekken naar gezondheid in het geloof. Om u daarbij alvast een beetje te helpen gaan we tot besluit van dit artikel de Schriftplaatsen langs waarin Paulus het woordje 'gezond' gebruikt. Maar voor de rest geldt ook hier: Onderzoek zelf de Schriften. Wees ermee bezig. Groei op tot een gezonde gelovige in de Heer!

1 Timotheüs 1:10, 11
"... de gezonde leer, in overeenstemming met het Evangelie der heerlijkheid van de zalige God, dat mij is toevertrouwd".
Paulus laat hier zien dat de gezonde leer in overeenstemming is met zijn eigen bediening. God heeft hem een Evangelie toevertrouwd. Dit toevertrouwen vinden we ook terug in Titus 1:3, 4: "terwijl Hij te Zijner tijd Zijn Woord heeft openbaar gemaakt in de verkondiging die mij is toevertrouwd". De gezonde leer komt overeen met het verborgen Woord van God (het geheimenis) dat openbaar gemaakt is. (Vergelijk ook Efe.1:9; Efe.3:4-7; Kol.1:25, 26).

1 Timotheüs 6:3
Hier gaat het om de "gezonde woorden van onze Here Jezus Christus en de leer der godsvrucht". Uit het verband komt hier duidelijk naar voren dat het gaat om bepaalde verhoudingen tussen mensen waarbij Paulus woorden van de Here Jezus aanhaalt (5:18). Paulus laat zien dat deze woorden ook in onze tijd gelden door ze te verbinden aan de 'leer der godsvrucht' (letterlijk: de leer van het op de juiste wijze vereren).

2 Timotheüs 1:13
Hier gaat het om "gezonde woorden", die Timotheüs van Paulus gehoord heeft. We mogen ze zien als onderdeel van de gezonde leer. (Vergelijk ook 2 Tim.2:1, 2; 3:10, 11, 14).

2 Timotheüs 4:3
"... er komt een tijd dat de gezonde leer niet meer verdragen zal worden..." De NBG-vertaling heeft in dit vers verschillende woorden tussen haakjes staan, die slechts zijn tussengevoegd om de zin wat beter te laten lopen. Hierdoor lijkt het alsof het betrekking heeft op de mensen in het algemeen. Het verband laat zien dat het meer om gelovigen gaat die zich van de waarheid afkeren, zich leraars bijeenhalen en de gezonde leer niet meer verdragen.

Titus 1:9
Eén van de "profielschetsen" van een opziener is dat hij zich houdt "aan het betrouwbare woord naar de leer, zodat hij ook in staat is te vermanen op grond van de gezonde leer en de tegensprekers te weerleggen".
U zult inmiddels begrijpen dat dit meer is dan een opziener/oudste die de Bijbel wel eens van voor naar achter heeft doorgelezen of een Bijbelcursus gevolgd heeft o.i.d. Op zich hele goede dingen overigens! Toch gaat het hier om mannenbroeders die zover gegroeid zijn in hun leven met de Heer dat zij zich het Woord hebben eigengemaakt en vooral ook doorkneed zijn in de leer aangaande de Gemeente, het Lichaam van Christus (en daarmee de aan Paulus toevertrouwde boodschap). Hoe zouden ze anders kunnen vermanen op grond van de gezonde leer? De door Paulus bedoelde broeders bestaan! Ze zitten echter niet altijd in de kerkeraadsbank...

Titus 1:13
In dit vers lezen we de oproep aan Titus, maar waarschijnlijk ook aan de oudsten, de tegensprekers kortweg te weerleggen. In het licht van Tit.1:14 is gezond zijn in het geloof, naar de waarheid toegekeerd leven. In datzelfde licht is ongezond zijn in het geloof: het oor lenen aan Joodse verdichtsels en geboden van mensen en je van de waarheid afkeren. Dit is vanzelfsprekend de waarheid van Gods Woord zoals die in deze tijd geldt.

Titus 2:1
"Maar gij, kom uit voor hetgeen met de gezonde leer strookt". Wat een ernstige oproep van de apostel aan Titus en ook aan ons. Want niet alleen dwaalleer brengt scheuring. Ook de gezonde leer werkt onderscheid uit in het praktische geloofsleven. Zij die de gezonde leer niet kennen zien elk onderscheid, meningsverschil en elke scheuring als iets verkeerds. Toch is het zo belangrijk de oorsprong van dergelijke ontwikkelingen te onderkennen. Uitkomen voor de gezonde leer kan leiden tot verschil in inzicht en scheuringen zelfs, omdat men de gezonde leer niet verdraagt.

Titus 2:2
Met dit vers begint Paulus op te sommen wat allemaal 'strookt' met de gezonde leer. Hij spreekt over oude mannen, oude vrouwen, jonge vrouwen en jonge mannen, waarmee hij ook terecht komt bij Titus zelf in

Titus 2:8
Tegen Titus zegt Paulus: "houd in uzelf een voorbeeld voor (...) een gezonde prediking, waarop niets valt aan te merken..."
Let wel: niets op aan te merken in Bijbels opzicht. Een prediking die volledig in overeenstemming is met de gezonde leer. Een prediking die bestaat uit gezonde woorden. Die in Gods ogen (!) gezondheid in het geloof tot gevolg heeft.
Op zo'n prediking en de uitwerking daarvan, heeft de tegenstander tot zijn beschaming niets ongunstigs van ons te zeggen (Tit.2:8b).

De Schriftplaatsen waar 'gezond'/'gezond-zijn' voorkomt

Onderstaand lijstje geeft aan waar het woordje gezond (zoals dat in de uitdrukking 'de gezonde leer' gebruikt wordt), voorkomt. Wanneer er tussen haakjes 'ww' achter vermeld staat, gaat het om het werkwoord (gezond zijn). Bij 'bn' gaat het om het bijvoeglijk naamwoord.
We hebben de Schriftplaatsen in twee rijtjes afgedrukt. Het ene rijtje laat zien waar het door de evangelie-schrijvers gebruikt wordt. Het andere waar en hoe Paulus het gebruikt.

Evangelie-schrijvers:
Matt.12:13 (bn)
Matt.15:31 (bn)
Mar.3:5 (bn)
Mar.5:34 (bn) (genezen)
Luc.5:31 (ww)
Luc.6:10 (bn)
Luc.7:10 (ww)
Luc.15:27 (ww)
Joh.5:4 (bn)
Joh.5:6 (bn)
Joh.5:9 (bn)
Joh.5:11 (bn)
Joh.5:14 (bn)
Joh.5:15 (bn)
Joh.7:23 (bn)
Hand.4:10 (bn)
3 Joh.2 (ww)

Paulus:
1 Tim.1:10 (ww) de gezonde leer
1 Tim.6:3 (ww) de gezonde woorden
2 Tim.1:13 (ww) de gezonde woorden
2 Tim.4:3 (ww) de gezonde leer
Tit.1:9 (ww) de gezonde leer
Tit.1:13 (ww) gezond in het geloof
Tit.2:1 (ww) de gezonde leer
Tit.2:2 (ww) gezond in het geloof
Tit.2:8 (bn) een gezonde prediking

Duizenden lezers gingen u voor. Ondersteun AMEN. Word ook abonnee!

Nieuw in de Morgenroodreeks

De Morgenroodboekjes komen uit in de Morgenroodreeks: een serie Bijbelstudieboekjes die sinds 1960 wordt uitgegeven. De in deze reeks verschenen boekjes zijn handzaam en praktisch en helpen je verder om de Bijbel beter te leren kennen.

De sabbat

Onder christenen leven soms de volgende vragen: Is de zondag de sabbat van nu? Is het de bedoeling dat christenen de sabbat - van vrijdagavond tot zaterdagavond - vieren?

De Bijbel geeft de nodige informatie over de sabbat, die zich als zevende dag onderscheidt van de voorgaande zes door rust. Het is een dag aan de Heere toegewijd. Paulus schrijft dat deze dag voor het lichaam van Christus geen aanleiding mag zijn om elkaar te veroordelen "inzake eten of drinken, of op het punt van een feestdag, een nieuwe maan of de sabbatten" (Kol. 2:16).

De sabbat verwijst ook naar de grote toekomstige sabbat in Gods plan; geen periode van vierentwintig uur, maar één van duizend jaar. Israël en de volkeren mogen dan leven in vrede en rust.

Ook als e-book verkrijgbaar!

Meer info & bestellen 'De sabbat'

Levend water

Water is de meest voorkomende vloeistof op aarde, een essentieel onderdeel van de natuur en noodzakelijk voor het (ontstaan van) leven.
In dit boekje gaat het niet zozeer over water als vloeistof, maar vooral over geestelijk water. Dat wil zeggen: water als aanduiding van waarachtig leven, voortkomend uit Gods Geest.
Daarnaast verwijst water ook naar Gods Woord, dat levend en krachtig is. Vandaar de titel van dit boekje: levend water.

Ook als e-book verkrijgbaar!

Meer info & bestellen 'Levend water'

Schatten uit Gods Woord - 4

De serie Schatten uit Gods Woord bevat boeken waarin allerlei Bijbelse onderwerpen worden behandeld. Deze onderwerpen kun je zien als schatten die je opgraaft vanuit Gods Woord. David zegt: "De woorden van de HEERE zijn reine woorden, als zilver gelouterd in een aarden smeltkroes, gezuiverd zevenmaal" (Ps. 12:7). Hij schrijft dit om daarmee de betrouwbaarheid van Gods woorden te onderstrepen. Zij staan wat dat betreft lijnrecht tegenover de woorden die trouweloze mensen spreken (zie vs. 2-5). Wat God zegt in Zijn Woord kun je zonder meer aannemen; Hij is immers Zelf de waarheid! Daarom is het zo de moeite waard om de Bijbel te lezen, te overdenken en te leren begrijpen. Daar word je wijs van!

Dit vierde deel bevat 22 hoofdstukken over even zoveel onderwerpen. 

Spreuken 3:13-15 zegt:
"Welzalig is de mens die wijsheid vindt,
de mens die inzicht verkrijgt, want
- haar opbrengst is beter dan de opbrengst van zilver en
- haar inkomen beter dan bewerkt goud,
- zij is kostbaarder dan robijnen.
Al jouw wensen zijn met haar niet te vergelijken".

Meer info & bestellen 'Schatten uit Gods Woord - 4'